اخبار

دکتر محمد حسین خوشنویسان در گفت‌و‌گو با خبرنگار دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری رشته دندانپزشکی اظهار کرد: دندانپزشکی دارای سابقه‌ای کهن در تاریخ پزشکی ایران است، منابع موجود توسعه علم دندانپزشکی را در دو مقطع پیش از اسلام و پس از اسلام نشان می‌دهد.

 

 وی افزود: آموزه‌های کتاب اوستا و دستاوردهای دانشگاه جندی‌شاپور در دوران پیش از اسلام و آثار پزشکان ایرانی از جمله رازی، اهوازی و ابن‌سینا در دوران پس از اسلام که به موضوع بهداشت دهان و درمان پاره‌ای از بیماری‌های دهان و دندان پرداختند قابل توجه است.

 

 متخصص بهداشت عمومی دندانپزشکی با اشاره به تاکید اسلام بر ضرورت مسواک زدن و حفظ بهداشت دهان  گفت: این عمل با شواهد علمی روز و یافته‌های علوم جدید کاملا تطبیق داشته و بهترین و ساده‌ترین روش حفظ سلامت دندان‌ها و لثه به حساب می‌آید.

 

 دکتر خوشنویسان با بیان این‌که پوسیدگی دندان یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های انسان به شمار می‌رود خاطرنشان کرد: با گسترش پوسیدگی و شروع درد‌های شدید دندانی، در گذشته تنها راه نجات از دندان درد کشیدن دندان بود، در آن زمان کشیدن دندان‌ها بدون بی‌حسی انجام می‌شد که بسیار دردناک ولی در عین حال بسیار رایج هم بود، بعد از کشیدن دندان‌ها و مواجهه با مشکل ناتوانی در جویدن غذا، زمینه ساخت دندان‌های مصنوعی توسط دندانسازان فراهم شد، این افراد فاقد دانش کافی در علم دندان پزشکی بوده و با امکانات بسیار ابتدایی فعالیت می‌کردند.

 

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان این‌ که تا حدود یک قرن پیش در کشورما دندانسازی یک کار تجربی محسوب می‌شد ادامه داد:  به تدریج با پیشرفت علوم و استفاده از تجربه سایر کشورها، دوران دندانپزشکی نوین و مدرن امروزی آغاز شد.

 

 متخصص بهداشت عمومی دندانپزشکی نقش دانشکده‌های دندانپزشکی در ارایه خدمات دندان‌پزشکی را چشمگیر توصیف کرد و گفت: فعالیت پنج دانشکده دندانپزشکی تهران، شهید بهشتی، مشهد، شیراز و اصفهان نقش موثری در تربیت تعداد قابل توجهی از دندانپزشکان کشور طی سالهای گذشته را به عهده داشته است.

 

 به گفته استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی،  پس از پیروزی انقلاب  اسلامی تعداد دانشکده‌ها افزایش یافته و علی رغم کمبودهای مختلف پیوسته در رقابتی بین المللی به توسعه امر آموزش و پژوهش‌های مربوطه اقدام شده است.

 

وی با اشاره به این‌که ارایه خدمات دندانپزشکی یک کار تیمی است که دندانپزشک بخش درمانی آن‌را انجام می دهد خاطرنشان کرد: بدیهی است که نقش حرفه‌های وابسته دندانپزشکی در تامین سلامت دهان آحاد مردم از اهمیت خاصی برخوردار است.

دکتر خوشنویسان با بیان این‌که امروزه با توجه به شواهد علمی موجود، توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی و تجربیات عملی به دست آمده از کشورهای مختلف (به خصوص کشورهای اسکاندیناوی) نشان می‌دهد که خدمات دندانپزشکی پیشگیری که توسط بهداشت‌کاران به بیماران و افراد سالم داده می‌شود از اثر بخشی بیشتری در ارتقای سلامت دهان جامعه برخوردار است گفت: در بسیاری از کشورهای موفق در زمینه ارتقای سلامت دهان، تعداد بهداشت‌کاران بیش از دو برابر تعداد دندانپزشکان است.
 
متخصص بهداشت عمومی دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ادامه داد: بدیهی است به دلیل وجود این خلاء فرصت طلایی مداخلات پیشگیرانه قبل ازبروز پوسیدگی دندان توسط بهداشتکاران را از دست داده و با گذشت زمان مشکلات دندان‌های مردم به طور مستمر و همه ساله رو به افزایش است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی اضافه کرد: شاخص‌های ملی سلامت دهان نشان می‌دهند که کودکان 6-5 ساله، قبل از ورود به دبستان به‌طور متوسط دارای پنج دندان شیری پوسیده هستند و فقط 12 درصد این گروه سنی فاقد پوسیدگی دندانی‌اند ولی در سن 12سالگی که دندان‌های شیری با دندان‌های دایمی جایگزین شده اند، هر کودک به‌طور متوسط دارای دو دندان پوسیده است.

وی ادامه داد: لازم به ذکر است که درصد کودکان فاقد پوسیدگی دندان درسن 12 سالگی 27.4 درصد است که تنها پس از سه سال یعنی در سن 15 سالگی 27 درصد از این دندان‌های سالم دچار پوسیدگی شده و نسبت کودکان فاقد پوسیدگی به چهار دهم درصد کاهش می‌یابد، که علت آن صرفا عدم توجه کافی به انجام مراقبت های فردی روزانه در این گروه سنی است.

وی با بیان این‌که با توجه به وجود روش‌های پیشگیرانه مبتنی بر شواهد علمی نباید شاهد چنین اتفاقات ناگواری باشیم ادامه داد: بدیهی است که استفاده از نیروهای حد‌ واسط و استفاده از روش‌های دندانپزشکی پیشگیرانه بسیار ارزانتر از هزینه انجام درمان‌های دندانپزشکی است. زیرا اینگونه درمانها نیازمند وجود تجهیزات، مواد، و استفاده از دندانپزشک است که همگی با هزینه بسیار زیادی تامین می شوند.

دکتر خوشنویسان تاکید کرد: صرف هزینه‌های گزاف برای درمان‌های دندانپزشکی هیچ‌گونه ارتقایی در شاخص سلامت دهان ایجاد نخواهد شد، چرا که این شاخص (DMFT) مجموع تعداد دندان‌های پوسیده (D)، دندان‌های کشیده شده (M) ودندان‌های پرشده (F) است و زمانی‌که دندان پوسیده ترمیم می‌شود در حقیقت جای D با F عوض شده که در مجموع تغییری در شاخص اتفاق نخواهد افتاد.

متخصص بهداشت عمومی دندانپزشکی با اشاره به این‌که بهترین و در عین حال ارزان‌ترین روش ارتقای سلامت دهان مراقبت کامل از دندان‌های سالم قبل از بروز پوسیدگی است، تاکید کرد: بنابراین بخش عمده ارتقای سلامت دهان جامعه از طریق درمان‌های دندانپزشکی انجام نخواهد شد و باید با استفاده از روش‌های پیشگیرانه نسبت به تحقق هدف شعار ملی "ایران بدون پوسیدگی دندان" اقدام کرد. بدیهی است در غیر اینصورت تعداد بیشتری از مردم دندان‌های خود را از دست داده و آمار بی دندانی کامل کشور ما در سنین سالمندی از 52 درصد فعلی هم تجاوز خواهد کرد. با توجه به اهمیت بهداشتکاران و نقش بسیار مهم آنان در ارتقاء ملی سلامت دهان، روز دندانپزشکی در ایران (23 فروردین) روز تصویب قانون بهداشتکاران در مجلس شورای اسلامی انتخاب شد.

 
 دکتر خوشنویسان با اشاره به این‌که بیماری‌های دندان تنها به حفره دهان ختم نمی‌شود و عوارض آن فراتر از محیط دهان است تاکید کرد: توجه به عوارض سیستمیک بیماری‌های دهان (مثل پوسیدگی دندان و بخصوص بیماری‌های لثه و ...) از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که عدم رعایت بهداشت دهان نه تنها موجب بروز انواع بیماری‌ها در حفره دهان می‌شود، بلکه می‌تواند باعث بروز و یا تشدید بیماری های سیستمیک شده و سایر ارگان‌های حیاتی بدن را تهدید کرده و حتی می تواند باعث مرگ شود.

 

وجود ارتباط بین بیماری‌های دهان و بیماری‌های سیستمیک بخش دیگری از مواردی بود که دکتر خوشنویسان به آن اشاره کرد و افزود: به‌طور مثال وجود التهاب موضعی لثه به علت جرم دندانی و تجمع میکربی در حد فاصل لثه و دندان موجب می شود که فاکتورهای التهابی و میکروب‌ها بتوانند وارد عروق ناحیه ملتهب شده و سپس وارد جریان خون سیستمیک شوند، که وجود این فاکتورها می‌تواند اثرات مخرب و نامطلوبی را در اغلب ارگانهای بدن داشته باشند. به طور مثال در بیماران دیابتی که دچار اختلال در تنظیم قند خون می‌باشند، ورود فاکتورهای التهابی به جریان خون سیستمیک میتواند باعث افزایش قند خون شده و موجب اختلال در درمان دیابت این بیماران شود، لذا ضروری است با انجام معاینات 6 ماهه وضعیت دندانهای افراد دیابتی کنترل شده و در صورت لزوم نسبت به انجام جرم گیری اقدام شود تا کنترل دیابت و قند خون آنها بهبود یابد.

 

وی با بیان این‌که گزارش شده که احتمال بروز بیماری‌های قلبی عروقی در افرادی که دارای جرم دندانی و بهداشت دهان ضعیفی می باشند، نسبت به سایرین تا دوبرابر بیشتر است تاکید کرد: حدود 25 درصد از موارد بروز سکته‌های قلبی و مغزی در افرادی گزارش شده که عفونت دندانی قابل ملاحظه‌ای داشتند، در همین ارتباط تحقیقاتی درباره عوارض بیماری‌های لثه در زنان باردار انجام شده که تولد کودکان کم وزن و نارس را در افرادی‌که دچار بیماری لثه شدید بودند گزارش کرده است.

 
دکتر خوشنویسان ادامه داد: علاوه بر موارد بالا، گزارش‌های متعددی هم درباره ارتباط بیماری‌های دهان و بیماری‌های کلیوی، گوارشی، تنفسی و استئوپروز موجود است.


توجه به رعایت بهداشت، و سلامت دهان در همه مراحل زندگی  بخش دیگری از توصیه‌های این عضو هیئت علمی دانشگاه بود وی افزود: بسیاری از محققان اعتقاد دارند که هزینه‌های ارتقای سلامت دهان در واقع سرمایه گذاری برای ارتقای سلامت عمومی است، که این امر مهم وظیفه مسئولان و تصمیم سازان حوزه سلامت را دو چندان افزایش می‌دهد.

 

دکتر خوشنویسان تاکید کرد: هزینه درمان‌های دندانپزشکی همه ساله مبالغ هنگفتی را به دولت و مردم تحمیل می‌کند و از سوی دیگر، تعرفه‌های مصوب بیمه برای پوشش خدمات پیشگیری کودکان زیر 14 سال پایین بوده، امید است با استفاده از کارشناسان متعهد و متخصص حوزه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی نسبت به تدوین سیاست‌های اثربخش و همچنین اجرای برنامه‌های ملی ارتقاء سلامت دهان در سطح کشور و خصوصا برای گروه‌های در معرض خطر جامعه اقدام شود تا بستر لازم برای تحقق اهداف تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی برای سال 2030 فراهم شود.

انتهای پیام/

کدخبرنگار:7701س.ق