اخبار

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر علیرضا زالی در نخستین همایش ملی نماز، تندرستی و آرامش روان که در تالار امام خمینی(ره) برگزار شد، با اشاره به ساعات فضیلت اقامه نماز و اهمیت این لحظات از نظر دانش کرونوبیولوژی و آثار بهداشتی مقدمات نماز مثل وضو و شنیدن آوای جانبخش و روح انگیز اذان و دعوت به نماز، مجموعا نماز را به عنوان یک داروی شفابخش برای بیماران جسمی و روحی توصیف کرد.

 

وی با اشاره به احادیث و روایات مربوط به بهداشت دهان دندان پیش از نماز، حفظ بهداشت دهان ودندان و استفاده از عطر قبل از اقامه نماز را  نشانه بهداشت و آراستگی نمازگزار تلقی کرد و به حدیثی از امام رضا(ع)  مبنی بر این که  دو رکعت نماز پس از مسواک زدن بهتر از هفتار رکعت نماز بدون مسواک است، اشاره کرد.

 

رییس همایش یادآور شد: تجارب و مسایل علمی نشان داده که بیدار شدن در ساعات اولیه صبح باعث افزایش ترشح هورمونهای ایجاد کننده شعف و سرحالی در فرد می شود . این امر باعث می‌شود که نمازگزار با بهره گیری از این ظرفیت هورمونی در زندگی روزمره خود با روحیه و با نشاط باشد و در برابر فشارهای مادی و روحی و روانی مقاومت بیشتری از خود نشان دهد که از این موضوع در مضامین عرفانی به عنوان اسرار سحر یاد شده است.

 

به گفته وی مطالعات حاکی از آن است که با بیدار شدن برای اقامه نماز صبح در وقت مطلوبی از نظر تغییرات هورمونی در نیمه شب وسحرگاهان با افزایش ترشح هورمون ملاتونین، آنکفالینها و اندورفینها روبه‌رو می‌شویم و این  تغییرات هورمونی هنگام برخاستن برای نماز صبح مسئول ریلکسیشن وتنظیم بسیاری از موارد فیزیولوژیک بدن انسان خواهد بود.

 

دکتر زالی افزود: از نگاه کلی با توجه به این که نماز به عنوان یک جریان پیوسته ذهنی به سمت یک سوژه مقدس تعریف شده است به عنوان یکی از بهترین متدهای کاهش استرس و فشار است. نمازگزار در هنگام نماز فقط به خدا فکر می کند بنابراین نماز یکی از بهترین مثالهای رسیدن به این جریان آرامبخش روحی خواهد بود.

 

به گفته دکتر زالی نماز باعث ایجاد آرامش و رضایت ذهنی و افزایش تمرکز و کاهش افسردگی می شود و جو مثبتی را برای نمازگزاران ایجاد خواهد کرد.

 

دکتر زالی در ادامه نماز را سرود یکتاپرستی و زمزمه  دلنشین فضیلت برشمرد و گفت: در واقع نماز تمرین و ممارست وظیفه شناسی در درگاه خداوند است. علاوه بر جنبه های عبادی نماز، دارای آثار مثبت برای ارتقای وضعیت روانی نیز است. اگر اقامه صحیح نماز همراه با حضور قلب و تفهیم باشد تاثیر به سزایی در کاستن و زدودن اضطراب و استرس روانی، هماهنگی قوای روانی، استنباط خاطر، ایجاد انضباط، تمرکز حواس و حضور ذهن و ایجاد آرامش باطن و رسیدن به اطمینان قلبی خواهد داشت.

 

دکتر زالی با اشاره به نتایج بسیاری از مطالعات پژوهشی در مراکز دانشگاهی و آکادمیک گفت: براساس این مطالعات نماز رابطه مستقیمی با بهداشت روان افراد دارد و در کاهش اضطراب، زدودن استرس ، کاهش وسواس عملی، افزایش تمرکز حواس، ثبات شخصیت، شادی جسم و روح، مقاومت در برابر مشکلات، امنیت روانی را به عنوان امری غیرقابل انکار به ارمغان خواهد آورد.

 

رییس همایش در ادامه به ارتباط بین نماز و فراهم سازی نشاط معنوی و آرامش روانی، تقویت اراده، پیشگیری از افسردگی، توسعه تعاملات فردی، افزایش تمرکز، فراهم سازی رفتارهای اجتماعی، نظم پذیری، بالابردن سطح تاب آوری، فراهم ساختن هوشمندانه بازداری روانی، بهزیستی روانی و سلامت روان اشاره کرد.

 

دکتر زالی واژه صلات را یک واژه باستانی و قدیمی برشمرد که حتی قبل از ظهور اسلام نیز در ادبیات زبانهای مختلف استفاده می شده است و گفت: ریشه واژه شناسی این لغت صال به معنای آتش برافروخته است و از این جهت به این عبادت خاص صاله گفته می شود زیرا فردی که نماز می خواند خود را با این عبادت از آتش برافروخته الهی دور می سازد .

 

وی افزود: از سوی دیگر در مبانی واژه شناسی گاهی استفاده از تسلیه در رابطه با اشتقاق لغت صلات از این مصدر بحث می شود  به تعبیر دیگر در زبان عرب وقتی افراد می خواستند چوب کج را راست کنند آن را به آتش نزدیک می‌کردند و در معرض حرارت قرار می دادند و به آن تسلیه می گفتند. با توجه به این معنا گویی وقتی نمازگزار به نماز می ایستند و با توجه به مبدا تعالی می یابد به واسطه این حرکت به کانون حقیقت معنوی نزدیک شده و بسیاری از کج رفتاری‌ها و ناراستی ها به درستی و راستی می دهد.

 

وی با اشاره به تقارن برگزاری این همایش با سالروز میلاد امام حسین(ع)  گفت: امام حسین(ع) هنگام عزیمت از مکه  به کربلا سخنرانی های بسیاری داشتند که نکته جالب و فصل مشترک همه آنها  این بود که همگی پس از اقامه نماز انجام شد.

 

وی با اشاره به وقایع عصر تاسوعا در حادثه کربلا گفت: امام حسین(ع) از دشمنان خود درخواست مهلت یا استمهال کرد و با بیان انی احب صلاة ، مهلتی خواست تا شرایط  برای استفاده از ظرفیت شب عاشورا و عبادت و برگزاری نماز برای ایشان و یارانش فراهم شود. در حالی که به غیر از آن درخواستی از دشمن نکرد.

 

رییس دانشگاه در ادامه به نام سه شخصیت مهم در خصوص ارتباط نماز با حماسه کربلا اشاره کرد . یکی از آنان ابوثمامه بود که ظهر عاشورا وقت نماز را به امام یادآور شد و امام نیز برای وی دعای خیر کرد و به نماز ایستاد. ابوثمامه شخصی مهم و مسئول خرید اسلحه در کوفه برای قیام کربلا بود.

 

وی زهیر و سعید بن عبدالله را دو شخصیت دیگر برشمرد که زهیر فرمانده سلحشور سمت راست سپاه امام حسین(ع) در روز عاشورا بود و این دو تن درهنگام اقامه نماز ظهر عاشورا در برابر امام حسین(ع) ایستاده و سپر تیر دشمنان شدند تا امام و اصحابش نماز را به پا دارند.

 

دکتر زالی با اشاره به پژوهشهای  صورت گرفته با استفاده از فناوری های نوین تصویربرداری بر روی نمازگزاران  گفت: براساس روش‌های جدید ثبت علایم حیاتی و تصویربرداری نشان داده که افرادی که نماز می خوانند و از ظرفیت مراقبه در هنگام نماز به صورت تلفیقی استفاده می کنند، در دوران اقامه نماز دچار کاهش فشار خون، کاهش ضربان قلب، افزایش هماهنگ سازی عملکرد قلبی تنفسی، افزایش سطح ملاتونین و متابولیتهای جادویی آن و سرتونین می‌شوند و سیستمی با عنوان کورتیکواستریتال گلوتاماترژیک Corticostriatal glutamatergic در این افراد کاهش می یابد که این امر موجب تقویت سیستم ایمنی این افراد می شود.

 

رییس همایش افزود: مطالعات اخیر نشان دهنده رابطه مستقیم بین نماز و اعتقادات مذهبی و برگزاری مناسک معنوی و افزایش ظرفیت پدیده ای پدیده ای به نام ترمیم یا healing است.

 

وی با اشاره به ریشه شناسی واژه نماز در زبان پارسی و کاربرد آن به عنوان یک فریضه عبادی در میان ایرانیان گفت: نماز یک واژه فارسی از ماده نم به معنای کرنش و تعظیم و احترام کردن است. نماز در متون باستانی ایران نشان دهنده فعل عبادی رکوع و خضوع بندگی در مقابل پروردگار بوده است.

 

به گفته وی بعدها واژه نماک در زبان فارسی به واژه نماز تبدیل شده است که ریشه در زبان آرامی دارد که از قدیمی ترین زبانهای متداول در این منطقه جغرافیایی تمدن ساز بوده است.

 

دکتر زالی با توجه به دانش کرنوبیولوژی به وجود همگام سازی اشاره کرد که در این همگام سازی فعالیتها و تعاملات بین ریتم های شبانه روزی محقق می شود.

 

وی افزود: با توجه به ماهیت ریتمیک نماز که پنج بار در روز انجام می شود و به ویژه ارتباط و انطباق آن با ریتم های شبانه روزی در سایه بحث کرونوبیولوژی این فرایند همگام سازی شرایط مناسبی را برای ارایه تطبیقی با محیط برای نمازگزاران فراهم می سازد.

 

رییس همایش با اشاره به مطالعات صورت گرفته با استفاده از فانکشنال ام آر آی در افرادی که اقدام به انجام مناسک مذهبی از جمله نماز خواندن یا مراقبه می کنند نشان می دهد در بخشهایی از مغز نظیر هیپوکامپ، کورتکس یا قشر اینسولا ، قسمت تحتانی لوب گیجگاهی، قسمت پیشین یا قدامی شنکنج سینگوله، بخشهایی از آمیگدال، بخشهایی از قشر پره فرونتال تغییراتی را نشان می دهد.

 

وی این تغییرات را در ارتباط با بخشهایی از مغز عنوان کرد که با  آرام سازی عاطفی، مهرورزی، ملاطفت، هیجانهای مثبت، بهزیستی روانشناختی، انسجام معنوی و شادی و نشاط ارتباط مستقیم دارد.

 

دکتر زالی با توجه به این که نماز در سایر ادیان نیز به عنوان یک مناسک معنوی تلقی می شود، یادآور شد که می‌توان از پژوهشهای جهانی برای بحث های پزشکی و فیزیولوژیک مرتبط با نماز بهره برد.

 

رییس دانشگاه در سخنان خود با اشاره به اجرای پروژه بسیار مهمی در دانشگاه هاروارد در زمینه اهداف نوروساینس مطالعه نماز گفت: در این مطالعه که در حال اجرا است عملکرد مغز در روشهای تصویربرداری در حالت استراحت و در حال برگزاری مناسک دینی و مراقبه و مدیتیشن مقایسه می شود.

 

دکتر زالی ضمن تبریک دهه فجر و تقارن خجسته این همایش معنوی و فرهنگی با اعیاد شعبانیه متذکر شد که نماز در مکتب انسان ساز و حیاتبخش اسلام مفهوم و اسراری دقیق و آثار پربرکت فراوانی دارد.  نماز به منزله ریسمان محکمی است که هستی و موجودیت آدمی را به ملکوت اعلی پیوند می دهد.

 

وی افزود: نماز صفابخش حیات جاودان، روشنی راه رهروان و تکیه گاه صالحان است. به همین دلیل نماز اولین فریضه ای است که در اسلام وارد شده است و آخرین فریضه ای است که تا واپسین لحظات زندگی برعهده آدمی است ودر اهمیت آن همین بس که نبی مکرم اسلام(ص) می فرمایند نماز نور چشم من است.

 

دکتر زالی در خاتمه سخنان خود از زحمات  حوزه معاونت دانشجویی و فرهنگی که مسئولیت دبیرخانه همایش را برعهده داشتند و سایربخشها از جمله معاونت توسعه مدیریت و منابع، روابط عمومی، دفتر ریاست و مجموعه ستاد اقامه نماز در برگزاری این همایش تقدیر کرد و با توجه به وصول 300 مقاله علمی پژوهشی به این همایش از دبیر همایش خواست با بررسی علمی و واکاوی و ژرف اندیشی در این مقالات زمینه تحقیقات توسعه یافته بعدی را با نگاه متقن علمی و مبتنی بر شواهد فراهم سازد.

 

محمدحسین رضایی نماینده رییس جمهور در امر نماز و عضو هیئت امنای ستاد اقامه نماز کشور نیز ضمن تبریک دهه فجر و اعیاد شعبانیه و تقدیر از زحمات دست اندرکاران برگزاری این همایش، این گردهمایی علمی را یک ابتکار در حوزه نماز و پزشکی برشمرد که به موضوع سلامت و ارامش روان نماز پرداخته است.

 

وی در سخنان خود به برخی اقدامات ستاد اقامه نماز در خصوص برنامه ریزی برای اقامه نماز در سازمان‌های مختلف، نظارت بر برنامه‌های مذکور و ارزیابی نحوه اجرای برنامه ها اشاره کرد.

 

نماینده رییس جمهور در امر نماز با بیان این که افراد با توجه به ظرفیت‌های خود باید در حوزه ترویج و اقامه نماز تلاش کنند به گروه پزشکی توصیه کرد که از ظرفیت‌های خود در این خصوص استفاده کنند.

 

وی با اشاره به این که تاثیر نماز بر سلامت و آرامش روانی برای اولین بار در این همایش مطرح شده است بر لزوم استمرار و توجه به این حوزه تاکید کرد.

 

نماز، معنای زندگی است

دکتر مسعود حبیبی معاون دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت در این مراسم عنوان کرد: برگزاری این قبیل مراسم برای جوانان، دانشجویان و مدیران هدایت کننده است.

 

 

وی ادامه داد: نماز ارتباط و گفت‌وگو با خداست و مهمترین مشخصه آن ایجاد آرامش درونی است. ارتباط با خدا و دعا کردن احساس سبکی در انسان ایجاد می‌کند.

 

دکتر حبیبی مختصات دیگر نماز را ایجاد احساس معنا در زندگی دانست و افزود: کلمات در نماز معنای زندگی است. سوره حمد که واجبات نماز است، راه اتصال به خدا و قرار گرفتن در مسیر درست است. وقتی به خود یادآوری کنیم که خدا کمکمان می‌کند، در مسیر درست قرار خواهیم گرفت.

 

به گفته وی، نماز ناامیدی را از انسان دور می‌کند و ویژگی ذکر خدا، اطمینان قلبی است.

 

معاون دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت اظهار کرد: کنترل افکار منفی مشخصه دیگر نماز است. نماز انسان را از زشتی و منکر دور می‌کند، زمانی که افکار منفی از انسان دور شود، دست به عمل منفی نمی‌زند.

 

وی افزود: خودآگاهی هدیه دیگر نماز است؛ اینکه پروردگار ما کیست و باید شکرگزار نعمات او باشیم. این هدیه منفی گرایی را از انسان دور می‌کند و شکرگزاری+ رضایت درونی را افزایش می‌دهد.

 

دکتر حبیبی تصریح کرد: در نماز می آموزیم پروردگار ما کیست، چه کسی را باید پرستش کنیم و این، همان خودآگاهی است.

 

وی ایجاد نظم را از دیگر هدیه‌های نماز دانست و گفت: پاکیزگی درونی و بیرونی، آرامش‌بخش است و پریشان حالی را دور می‌کند.

 

به گفته دکتر حبیبی، حضور در اجتماع و نمازگزاردن انسان را از تنهایی و اضطراب دور می‌کند و به طور کلی نماز تنها یک تکلیف مذهبی نیست، بلکه راهکاری روانشناختی برای سلامت زندگی بشر است.

 

معاون دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت با اشاره به آیه‌ای در نماز به مضمون «خدایا فقط تو را می‌پرستیم و فقط از تو کمک می‌گیریم»، عنوان کرد: این شعار آزادگی و راه امام حسین(ع) است. از این راه، آرامش روانی بالاتری وجود ندارد.

 

وی در پایان گفت: نماز دستورالعمل حیات سالم است، تمرین و راه دستیابی به آرامش، تعادل و تمرکز در زندگی انسان است.

 

پزشکان در کنار دانشجویان به عیادت بیماران بروند

حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی رییس ستاد اقامه نماز نیز ضمن تقدیر از برگزاری این مراسم، بر لزوم برگزاری هرچه بیشترو مستمرتر این مراسم تاکید کرد و گفت: برگزاری این جلسات فقط برای یک بار در سال نیازها را تامین نخواهد کرد.

 

 

وی در ادامه به پزشکان و پرستاران توصیه کرد به کمک دانشجویان، بیشتر به عیادت بیماران بروند و حتی در صورت امکان خصوصی با آن‌ها صحبت کنند و برای‌شان از قرآن بگویند.

 

وی ادامه داد: قرآن برای مرده‌ها نیست، برای زنده‌هاست. گفتن از نماز و قرآن در کنار تلخی بیماری، تسکینی برای دردمندان است. قرآن می‌گوید به انسان بدی برسد، جیغ می‌زند و خوبی برسد بخل می‌کند و به دیگران نمی‌دهد. باید به داد انسان‌ها برسید.

 

حجت‌الاسلام قرائتی با اشاره به کتاب نماز؛ آرامش دل‌ها که به قلم خود نوشته است، گفت: نماز مشکلات را حل و نگرانی‌ها را رفع می‌کند. ترویج نماز باید مستمر باشد و خروجی این جلسه باید تصمیمی باشد که منجر به شفای بیماران شود. گاهی عیادت یک پزشک منجر به شفای بیمار می‌شود.

 

وی تاکید کرد: پزشکان باید در کنار دانشجویان خود نماز بخوانند تا در حال عبادت دیده شوند. امروزه دشمن آگاه است و می‌خواهد شبهه ایجاد کند، باید تعداد این جلسات و گفت‌وگو در مورد دعا و نماز بیشتر باشد تا جوانان از خدا فاصله نگیرند.

 

وی گفت: خدا چیزی را می‌گیرد و در مقابل آن نعمتی عطا می‌کند؛ همین حرکت پلک چشم شما نعمت است. بیماری سخت و تلخ است، باید با بیماران حرف زد، باید به دیدن دردمندان، مستضعفان و سالمندان بروید و با آن‌ها گفت‌گو کنید. دیدن بیماران گفت‌وگو با خداست.

 

رییس ستاد اقامه نماز در ادامه تاکید کرد: عبادت گوش، شنیدن حرف است، بیشتر حرف‌های بیماران‌ را بشنوید، شنیدن حرف کافی است و به آنها بگویید نماز راهگشای مشکلات است.

 

وی همچنین به نیاز پدر و مادر به محبت فرزندان اشاره کرد و گفت: به گفته خداوند پدر و مادرت باید نزد تو پیر شوند. آنها نیاز به محبت دارند و نباید با آنها به تلخی حرف بزنید. امروزه پدر و مادرها در خانه سالمندان و با فاصله از خانه فرزندان خود هستند، باید با آنها خرف بزنید تا حال‌شان خوب شود.

 

حجت‌اسلام قرائتی تصریح کرد: به گفته قرآن، اولاد عضد است، یعنی بازو است؛ اگر‌فردی ۱۰ فرزند داشته باشد یعنی ۲۰ بازو دارد، اما حالا فرزندان همه شکم شده‌اند، ۲ فرزند یعنی ۲ شکم، بنابراین بسیار می‌شنویم که فرزندان کمتر یعنی شکم کمتر و رزق و روزی بیشتر. مشکل این مسئله اعتقادات اشتباه است، افراد تصور می‌کنند یک فرزند با خود روزی می آورد ولی برای فرزند دوم خدا قدرت روزی دادن ندارد؛ این همان نبود قناعت، شجاعت و ایمان است.

 

وی در ادامه به اهمیت تغذیه در سلامت روان هم اشاره کرد و افزود: در قرآن به انجیر و زیتون قسم داده شده، چراکه این دو ماده در کنار هم سنگدلی را دور می‌کند. امام حسین(ع) در روز عاشورا سه بار سخنرانی کرد و در آخر تاکید کرد کسی که لقمه حرام خورده، حرف من اثری بر او نخواهد داشت. غذا بر روح اثر می‌گذارد. لقمه حرام باشد دعا مستجاب نمی‌شود.

 

حجت‌الاسلام قرائتی در پایان بر ضرورت گسترش این فرهنگسازی تاکید کرد.

 

دکتر محمد رستمی نژاد دبیر علمی همایش و معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه نیز ضمن تبریک ایام دهه فجر و اعیاد شعبانیه گفت: در قرآن بیش از 90 آیه درباره نماز و احکام مربوط به آن آمده است.

وی با اشاره به روند برگزاری این همایش و اقدامات صورت گرفته، توضیح داد: ۳۰۰ مقاله به دبیرخانه همایش ارسال شد که پس از بررسی هیئت داوران در این همایش از کتابها، عکسها و آثار برگزیده تقدیر می‌شود.

 

 

به گفته وی این همایش برای اساتید از یک امتیاز فرهنگی و برای کارکنان از شش امتیاز برخوردار است.

 

سیداحمد زرهانی قائم مقام ستاد اقامه نماز کشور نیز ضمن تقدیر از برگزارکنندگان این مراسم گفت: دکتر زالی رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و سردار محمدرضا حسنی آهنگر رییس دانشگاه جامع امام حسین(ع) پایه‌گذاران این اقدام عمیق و عالمانه بودند و ثمرات این حرکت در آینده قابل مشاهده خواهد بود.

 

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پایان این مراسم از اساتید و آثار برگزیده نخستین همایش ملی نماز، تندرستی و آرامش با اعطای لوح تقدیر و هدایایی تجلیل شد.

 

 

در این مراسم زنده یاد دکتر احمد صبور اردوبادی و شهید دکتر سید رضا پا کنژاد و زنده یاد دکتر عباسی شیبانی سه استاد برگزیده در حوزه ترویج فرهنگ نماز تجلیل شدند.

 

همچنین در ادامه از اساتید برگزیده دکتر علی اکبر سیاری، دکتر محمد اسماعیل اکبری، دکتر محمد علی جوادی و دکتر ناصر سیم فروش به عنوان اساتید برگزیده در حوزه ترویج فرهنگ نماز تقدیر شد.

 

در بخش مقالات برتر نیز از علی فتاحی بافقی، دکتر مریم نصیری و دکتر مهران آور مورد تقدیر قرار گرفتند.

 

همچنین کتاب دکتر سعید حاتمی در بخش کتاب برگزیده و عکس فاطمه بیرانوند در بخش عکس برگزیده تقدیر شد.

 

 

نخستین همایش ملی نماز، تندرستی و آرامش روان با حضور حجت‌الاسلام مصطفی رستمی رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و جمعی از مسئولان دانشگاه، وزارت بهداشت، ستاد اقامه نماز و متخصصان حوزه پزشکی و فعالان فرهنگی در تالار امام خمینی(ره) دانشگاه برگزار شد.

 

انتهای پیام/

کدخبرنگار:

7700س.ع

7702ی.ق