نگاهی به تاریخچه ابزارهای پزشکی؛ سفری به ریشههای نوآوری در طب
پزشکی مدرن مسیری طولانی را تا به امروز طی کرده است و ابزارهایی که شاید از هزاران سال قبل به دلیل ضرورت مورد استفاده قرار میگرفتند، دستخوش تحولات عظیمی شدهاند.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، از همان زمان که انسانها توانایی ساخت ابزار را پیدا کردند، به فکر حل مشکلات پزشکی بودند تا به امروز که تجهیزات و دستگاههای دنیای پزشکی به طور فزایندهای پیچیده شده است.
6هزار سال قبل از میلاد در دوران پارینه سنگی بالایی و میان سنگی، از چاقو، اره و متههای ساخته شده از سنگهایی مانند سنگ چخماق برای جراحی و قطع عضو استفاده میشد تا به مرور زمان فناوری ساخت ابزار پییشرفت کرد.
در ادامه تاریخچه برخی از اولینهای ابزار پزشکی را مرور میکنیم:
گوشی پزشکی Stethoscope
واژه استتوسکوپ از دو واژه یونانی stethos به معنی سینه و skopein به معنای کاوش گرفته شده است. این ابزار را به نوعی میتوان نماد پزشکی دانست، چراکه هیچ نماد دیگری به اندازه یک گوشی پزشکی که مانند طلسم به دور گردن آویزان است، پزشک را شناسایی نمیکند.
در سپتامبر 1816، دکتر رنه تئوفیل هیاسینت لاننک، پزشک 35 ساله فرانسوی، هنگام قدم زدن در حیاط کاخ لوور در پاریس، دو کودک را مشاهده کرد که با استفاده از یک تکه چوب جامد و یک سنجاق به یکدیگر سیگنال میفرستادند.

در همان سال، لاننک نزد یک زن جوان با "علایم بیماری قلبی" فراخوانده شد. لاننک به دلیل سن، جنس و چاق بودن بیمار تمایلی به قرار دادن مستقیم گوش روی قفسه سینه زن جوان نداشت که ناگهان مشاهده خود از سیگنالدهی کودکان را به یاد آورد.
این مشاهدات الهامبخش اختراع گوشیپزشکی لاینک بود.(1)
دستگاه ساکشن Suction Device
تاریخچه اولیه دستگاههای ساکشن، از جمله اولین دستگاههای جراحی و جراحی مغز و اعصاب، متأسفانه مستندات ضعیفی دارد. ژرژ پل دیولافوی جراح فرانسوی بود که به خاطر کارش در زمینه جراحی دستگاه گوارش شهرت داشت.
در سال 1869 او را بهعنوان مخترع اولین دستگاه مکش جراحی به آکادمی پزشکی فرانسه معرفی کردند.(2)

قیچی جراحی Surgical Scissors
کلمه "Scissors" از زبان فرانسوی در قرن دوازدهم (ciseaux) و قرن سیزدهم (cisoires) گرفته شده است.
قیچی حدود هزار سال پس از میلاد به وجود آمده است. یک جفت قیچی زنگزده، متعلق به حدود اوایل قرن سیزدهم، در زیر یک سنگ از دایره Avebury (بزرگترین نمونه از یک دایره سنگی در جزایر بریتانیا) کشف شد.
به نظر می رسد اولین تصویر قطعی اروپایی از قیچی جراحی در اثر «جراحی» هیرونیموس برانشویگ نقاش هلندی در سال 1497، باشد.(3)

دماسنج یا Thermometer
اولین ترموسکوپی که میتوان آن را به عنوان دماسنج توصیف کرد، توسط رابرت فلود در سال 1638 به ثبت رسید. البته تلاش برای اندازهگیری دمای بدن انسان از سال 1612 آغاز شد، چراکه پزشکان دریافته بودند تغییر دمای بدن انسان نشانه وجود بیماری است. (4)

ماسک پزشکی Medical Mask
پوشش صورت به عنوان راهی برای محافظت از سلامت تنفسی حداقل به 2 هزار سال قبل برمیگردد. فیلسوف رومی پلینی بزرگ (23-79 پس از میلاد) از پوست مثانه حیوانات به عنوان ماسک برای فیلتر کردن گرد و غبار استفاده میکرد.
در اوایل قرن چهاردهم، مرگ سیاه، بزرگترین اپیدمی طاعون در اروپا، باعث استفاده گسترده از پوششهای صورت شد. شیوع دیگری در قرن هفدهم منجر به اختراع ماسک منقاری - که نماد طاعون است - توسط پزشک فرانسوی شارل دو لورم شد. (5)

سرنگ Syring
سرنگهای پیستونی ساده به منظور رساندن پمادها و کرمها برای مصارف پزشکی توسط جالینوس (200-129 پس از میلاد) معرفی شد. در سال 1650، آزمایشات هیدرولیک، پاسکال را تحریک کرد تا اولین سرنگ مدرن را برای تزریق دارو اختراع کند.
در سال 1660 دکتر ماژور و اشولتز به دلیل ناآگاهی از دوز مناسب و نیاز به استریل کردن ظروف و سرنگ با نتایج کشنده روبهرو شدند. پیامدهای فاجعه بار این آزمایشها، تزریق را 200 سال به تعویق انداخت.
همچنین اولین سوزن زیرپوستی توسط فرانسیس ریند در دوبلین در سال 1844 ساخته شد.(6)

زبان گیر یا Tongue Depressor
کتیبه "Kolbe / Phila" روی قدیمیترین زبان گیر کشف شده به دیتریش دبلیو کولبه، یک برشکار آموزش دیده در پاریس و آلمان اشاره دارد که از سال 1856 تا زمان مرگش در سال 1878 در فیلادلفیا کار میکرده است.(7)

منابع خبر:
1: National library of medicine
3: Oxford Academic
4: National library of medicine
6: The University of Qeensland
7: National Museum of American History
انتهای پیام/
کد خبرنگار: 7702 ی.ق