اخبار

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر علیرضا زالی در مراسم گرامیداشت بیست و پنجمین سال اجرای مطالعه قند و لیپید شهر تهران که با حضور دکتر یونس پناهی معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت برگزار شد، این پژوهش را یک مطالعه عمیق و ریشه دار مبتنی بر ممارست محققین با نگاهی عمیق و راهبردی به ثمر نشسته، دانست و گفت: بیش از ربع قرن مطالعه در بستر جمعیتی شهر تهران با فراز و فرودهای موجود، یک پدیده بی بدیل و ستودنی در عرصه پژوهشی کشور است.

 

 

وی ضمن تقدیر از تلاش‌ها و سخت‌کوشی‌های دکتر فریدون عزیزی رییس پژوهشکده و تمام پژوهشگران و فعالان این حوزه، عنوان کرد: اجرای طرح‌های کوهورت ستون فقرات طرح‌های پژوهشی کشور است و شکل‌گیری پرصلابت طرح‌های تحقیقاتی در حوزه اجتماعی به ویژه سلامت از دالان همین کوهورت‌ها عبور می‌کند.

 

 

رییس دانشگاه ادامه داد: در تمام کشورهای توجه ویژه‌ای به کوهورت‌ها می‌شود. به همین دلیل با وسواس و دقت نظر ویژه این طرح‌ها پذیرفته می‌شود. با مرور همه این خصوصیت‌ها، از مطالعه قند و لیپید تهران می‌توان به عنوان یک طرح بزرگ مداخله‌ای پژوهشی یاد کرد.

 

 

دکتر زالی با اشاره به اینکه اساس این طرح بر مداخلاتی است که در کنار آن شکل می‌گیرد، افزود: بروندادهای مداخله‌ای مهمترین نکته‌ای است که باید در طرح کوهورت مورد توجه باشد.

 

 

رییس دانشگاه در ادامه تصریح کرد: انتخاب یک محله یا منطقه جغرافیایی برای طرح کوهورت، اقدام سختی است. منطقه 13 تهران که برای اجرای این طرح انتخاب شد، منطقه‌ای است که حدود 13 محله دارد و برخی از محله‌های آن پرچگالی‌ترین جمعیت را دارد. از طرفی ساختار جمعیتی در این منطقه به گونه‌ای است که قومیت‌های مختلف بسیاری در آن دیده می‌شود. منطقه به نسبت فرهنگی است و در هیچ منطقه‌ای به اندازه منطقه 13، مدرسه وجود ندارد؛ 154 مدرسه در این منطقه فعالیت دارند.

 

 

وی در ادامه گفت: از این مطالعه 15 هزار نفری به دلیل ساختار جمعیتی و مختصات دموگرافیک منطقه 13، می‌تواند به عنوان نمونه‌ای برای طرح‌های ملی در نظر گرفته شود. در حال حاضر 302 هزار نفر جمعیت در منطقه 13 سکونت دارد.

 

 

دکتر زالی این مطالعه را یک پلتفرم داینامیک آماده و پویا برای بررسی سریع مسائل متابولیک و تغذیه‌ای کشور اعلام کرد.

 

 

به گفته رییس دانشگاه، استمرار، استقامت و ثبات مدیریتی یکی از مشخصه‌های پژوهش فاخر است. اگر این طرح دچار فراز و فروهای مدیریتی می‌شد، اکنون نتایج آن باعث افتخار ما نبود.

 

 

دکتر زالی همچنین با اشاره به اهمیت بازگشت استقلال مالی پژوهشکده‌هایی نظیر پژوهشکده غدد، تصریح کرد: این تصمیم در وزارت بهداشت منجر به ارتقای وضعیت پژوهشکده‌ها خواهد شد.

 

 

رییس دانشگاه با اشاره به نتایج یک پیمایش ملی عنوان کرد: اگر مبنا بر قند خون ناشتا باشد، میزان ابتلا به دیابت 16.2 درصد در تهران گزارش می‌شود که در کل کشور 14 درصد است. در سال 1395 این عدد در تهران 11.1 درصد بود. در پیمایش استانی دیابت، 73 درصد شهروندان تهرانی از ابتلای خود به دیابت مطلع هستند که از این تعداد 65 درصد افراد مورد مطالعه تحت درمان قرار داشتند.

 

 

وی با بیان اینکه در تهران آمار پرفشاری خون 26.7 درصد گزارش می‌شود، افزود: این عدد در سال 95، 22.5 درصد بوده است. در استان تهران 62 درصد افراد از بیماری فشارخون مطلع هستند و از این تعداد فقط 42 درصد درمان منظم فشارخون دارند.

 

 

دکتر زالی به ابعاد دیگر این پیمایش ملی اشاره کرد و گفت: در مطالعه افزایش وزن دانش‌آموزان استان تهران رقم 22 درصدی به چشم می‌خورد. همچنین 11 درصد دانش‌آموزان تهرانی چاق هستند. از طرفی 1.53 درصد دانش‌آموزان تهرانی بسیار لاغر هستند.

 

 

به گفته رییس دانشگاه، تنها 9.7 درصد شهروندان تهرانی نمک معتدل و مناسب مصرف می‌کنند و نزدیک به 90 درصد مردم تهران بیش از اندازه نمک مصرف می‌کنند.

 

 

دکتر زالی اظهار کرد: کمتر از 30 درصد شهروندان تهرانی سه بار در هفته سبزیجات مصرف می‌کنند.

 

 

وی سندرم متابولیک را چالش بزرگ وزارت بهداشت خواند و گفت: پیش بینی می‌شود در دوران کرونا 40 درصد بیماریابی دیابتی دچار اختلال شده است. به دلیل مشکلات درمان و غربالگری در بحران کرونا تا مدت‌ها شاهد آثار منفی این پیامد خواهیم بود.

 

 

دکتر زالی در پایان این طرح را ذخیره و گنجینه ناب مطالعاتی دانست و گفت: امیدوارم این طرح مداخله‌ای، به ویژه در مطالعاتی پنلی مورد حمایت قرار گیرد. این مطالعه می‌تواند سنگ بنای خوبی برای سایر مطالعات باشد و بستر انسانی خوبی را برای پزشکی فرادقیق فراهم می‌کند.

 

 

 

مطالعه قند و لیپید شهر تهران؛ یک مطالعه منحصر به فرد همگروهی در سطح بین‌المللی

 

 

دکتر فریدون عزیزی رییس پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه نیز در این مراسم تصریح کرد: این مطالعه، پژوهشی با مشارکت مردم در جهت ارتقای سلامت بود که 25 سال پیش در شهر تهران آغاز شد. این مطالعه که در سال 1377 آغاز شد از معدود مطالعاتی است که بیش از 20 سال ادامه داشته است.

 

 

وی ادامه داد: 25 سال پیش اطلاعات در مورد بیماری‌های غیرواگیر بسیار اندک بود و از همین رو با طرح این موضوع در وزارت بهداشت، اولین مطالعه همگروهی طولانی مدت با 15 هزار نفر آغاز شد و در فاز دوم نیز سه هزار و 500 نفر به جامعه این مطالعه افزوده شدند.

 

 

به گفته رییس پژوهشکده غدد، هدف از انجام این پژوهش گزارش میزان شیوع بیماری‌های غیرواگیر در کلانشهری مثل تهران، شناسایی عوامل خطر و اثرات آن بر بیماری‌های قلب و عروق، میزان مرگ و معرفی راه‌های پیشگیری از این عوارض بود.

 

 

دکتر عزیزی در ادامه با اشاره به اینکه محل انجام این مطالعه در منطقه 13، شرق تهران انتخاب شد، افزود: 18 هزار و 555 نفر طی سه سال مورد مطالعه قرار گرفتند. اندازه‌گیری هر سه سال یک بار انجام می‌شد و روزانه 15 تا 20 نفر برای تکمیل پرسشنامه و انجام معاینات فراخوان می‌شدند. پیگیری سالانه نیز طی تماس تلفنی انجام می‌شد و در کمیته پیامدها مورد بررسی قرار می‌گرفت.

 

 

رییس پژوهشکده غدد اظهار کرد: در 10 سال اول حدود 80 درصد جامعه مورد مطالعه و پس از گذشت 20 سال، 70 درصد این جامعه همچنان در روند مطالعه حضور داشتند. بنابراین یکی از مطالعات همگروهی موفقی است که توانسته مراجعه و دریافت داده را بعد از 25 سال تکرار کند.

 

 

وی از انجام بررسی رفتارهای ژنتیکی و متابولیسم نیز طی این مطالعه خبر داد و گفت: طی این پژوهش ابعاد مختلف بیماری‌های غیرواگیر مورد بررسی قرار گرفت. اولین یافته این مطالعه میزان بالای شیوع بیماری‌های غیرواگیر در شهر تهران بود و عوامل خطر فشار خون، چربی بالا، دیابت، مصرف سیگار، چاقی و غیره در نظر گرفته شد.

 

 

دکتر عزیزی عنوان کرد: گروه تغذیه طی بررسی‌هایی گزارش داد، سرانه مصرف مواد غذایی مفید توسط افراد جامعه بسیار پایین است، در حالی که ماده غذایی چرب و قندی را بسیار مصرف می‌کردند و هرم غذایی سالمی نداشتند.

 

 

وی گفت: افزایش وزن این جامعه بیش از 20 درصد بود، میزان افزایش چاقی شکمی و عمومی نیز بالا بود. با توجه به رو رشد بودن جامعه، شاهد کاهش تحرک و مصرف بیشتر غذاهای آماده بودیم، به طوری‌که در حال حاضر چاقی عمومی بالای 30 درصد و به ویژه در خانم‌ها 38 درصد است و حدود 60 تا 70 درصد جامعه مبتلا به چاقی شکمی هستند که عامل مهم بیماری‌های قلبی و عروقی است.

 

 

به گفته رییس پژوهشکده غدد، مطالعه قند و لیپید تهران، موضوعی را که در راس مشکلات علمی بیماری‌های متابولیک وجود دارد را مشخص کرد؛ تغذیه، استرس، فعالیت بدنی و سبک زندگی روی فعالیت ژن‌ها به ویژه در زمان بارداری و پیش از آن تاثیر گذار است.

 

 

وی در ادامه بیان کرد: همچنین در این مطالعه کودکانی که در کودکی وزن طبیعی داشتند فقط 18 درصد بعد از بلوغ چاق شدند، اما کودکانی که از سنین قبل مدرسه چاق بودند، 51 درصد بعد از بلوغ نیز به چاقی مبتلا بودند. بنابراین نتیجه‌ای که حاصل شد این بود که کودکان از یک تا پنج سال باید به گونه‌ای تربیت شوند تا احتمال چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن کاهش پیدا کند.

 

 

دکتر عزیزی تصریح کرد: با گذشت سه سال از آغاز فاز اول، راه حل رشد فزاینده چاقی و بیماری‌های قلبی و عروقی، اصلاح سبک زندگی و عوامل خطری که تعریف شده بود، عنوان شد. بنابراین مداخله در سبک زندگی را در یک سوم جمعیت مورد مطالعه آغاز کردیم و دو سوم را تحت کنترل حفظ کردیم.

 

 

وی با اشاره به اینکه با انجام این مداخله 35 درصد بروز دیابت در سال کاهش پیدا کرد، گفت: کاهش بروز پیش دیابت و شیوع سندرم متابولیک که مجموعه‌ای از بیماری‌هایی است که منجر به عوارض قلبی و عروقی می‌شوند، از دیگر دستاوردهای این مداخله محسوب می‌شود.

 

 

به گفته دکتر عزیزی، مطالعه تیروئید تهران که مطالعه‌ای منحصر به فرد در سطح بین المللی است، سندرم تخمدان پلی کیستیک و چاقی و فنوتیک‌های چاقی کودکان نیز از جمله مطالعات همگروهی است که به دنبال پژوهش قند و لیپید کلید خورد.

 

 

دکتر عزیزی افزود: در این پژوهش علاوه بر سلامت فیزیکی، ابعاد روانی، اجتماعی و معنوی بررسی شده و ارتباط میان آن‌ها نیز مورد مطالعه قرار گرفته است.

 

 

رییس پژوهشکده غدد تصریح کرد: در سال 1390 همکاری با مرکز مطالعات ژنتیک اروپا آغاز شد و به دنبال این همکاری به ژنوم مرجع ایرانیان دست پیدا کردیم و به سمت پزشکی فرادقیق در حرکت هستیم.

 

 

وی با اشاره به موضوع پزشکی فرادقیق، افزود: برای هر بیماری از یک پروتکل برای تمام بیماران پیروی می‌شود. اما راه تشخیص و درمان بیماری‌ها در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. با مطالعات ژنتیکی و بالینی می‌توان تشخیص و درمان دقیق‌تری را تجربه کرد. حتی پیشگویی بسیاری از عوارض و بیماری‌ها نیز امکان پذیر است.

 

 

دکتر عزیزی این مطالعه را مسبب دست‌یابی به جایگاه‌های مهمی در سطح دنیا دانست و گفت: در جریان این مطالعه، مقالاتی منتشر شد که بالغ بر هزار بار مورد استناد قرار گرفته است. این استنادات نشان می‎دهد دانشی که تولید شده مورد توجه بوده است. حتی در برخی مطالعاتی که با سایر کشورها همکاری داشتیم، تعداد استنادات به بالغ بر 70 هزار بار رسیده است.

 

 

وی در ادامه عنوان کرد: یکی از دیگر اقداماتی که از سال 98 کلید خورد، ترجمان دانش بود که در جریان آن 180 مقاله کاربردی عموم جامعه معرفی شده است.

 

 

دکتر عزیزی در خصوص ماحصل مطالعه قند و لیپید تهران، اظهار کرد: کمک به پیشبرد دانش یعنی استنادات بالا، احراز رتبه‌های برتر جهانی، داوری مجلات معتبر بین‌المللی، طرح‌ها و مقالات مشترک بین‌المللی و در نهایت ورود به راهنمای بالینی از مهمترین دستاوردهای این مطالعه محسوب می‌شود.

 

 

رییس پژوهشکده غدد دانشگاه اثرگذاری را با ارزش‌ترین دستاوردهای این مطالعه اعلام کرد و افزود: پژوهش قند و لیپید تهران در ظرفیت سازی نیروی انسانی، آموزش جامعه، سیاست‌گذاری، حفظ و ارتقای سلامت، امور اقتصادی و اجتماعی و مرجعیت علمی نقش بسزایی ایفا کرده است.

 

 

وی گفت: در برونداد فعالیت پژوهشی هزار و هشت مقاله منتشر شد که از این تعداد 813 مقاله در مجلات بین المللی و 195 مورد در مجلات فارسی منتشر شده است. H-index  این مطالعه 54 است و 53 بار هم افرادی که در این مطالعه مشارکت داشتند، برای سخنرانی دعوت شده‌اند.

 

 

رییس پژوهشکده غدد دانشگاه ضمن بیان سایر اثرگذاری‌های این مطالعه، با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری اظهار کرد: این مطالعه یک سرمایه ملی است که طی 25 سال جمع‌آوری شده و پشتوانه ارزشمندی برای توانمندسازی نیروی انسانی محسوب می‌شود. این گنجینه علمی در زمان بحران کرونا نیز به هیچ وجه متوقف نشد. همچنان از دانشمندان، اساتید و سیاست‌گذاران دعوت می‌شود از نتایج این مطالعه بیشتر استفاده کنند.

 

انتهای پیام/

کدخبرنگار: 7702ی.ق